Kenmerkend voor teams en organisaties waarin meesterschap centraal staat is dat er geen genoegen wordt genomen met middelmatigheid. Meesterschap is verbonden met een diep verlangen om zoveel mogelijk uit jezelf, de ander en de organisatie te halen, zonder dat het ten koste gaat van leidinggevenden en medewerkers.

Meesterschap heeft te maken met het vinden van de juiste balans tussen inspannen en ontspannen. Het doel daarvan is dat er ruimte ontstaat voor creativiteit en een betekenisvolle verbinding tussen werk en resultaat. Waar dit soort meesterschap centraal staat, functioneren medewerkers op hun best.

– door: Bart Broekman

Randvoorwaarden voor meesterschap: authenticiteit en verbondenheid

Dat medewerkers voortdurend bezig zijn met het vergroten van hun deskundigheid en professionaliteit is geen vanzelfsprekende zaak. Meesterschap ontstaat namelijk alleen als het is ingebed in een cultuur waar oprechte aandacht is voor de eigenheid van medewerkers. Voor het leiderschap betekent dat ruimte geven aan de ontwikkeling van authenticiteit en grote aandacht voor het creëren van verbondenheid.

• Authenticiteit stimuleert de medewerker om zich te ontplooien op een manier die het beste bij hem past.
• Verbondenheid moedigt de medewerker aan om zijn kwaliteiten op een betekenisvolle manier in te zetten voor de mensen die betrokken zijn bij het leveren van de dienst of het maken van een product.

Streven naar meesterschap buiten deze randvoorwaarden om leidt tot onverantwoord hoge verwachtingen en druk bij de medewerkers en heeft op termijn negatieve gevolgen voor de kwaliteit die wordt geleverd.

Een streven naar meesterschap zonder oog voor authenticiteit leidt tot perfectionisme

Perfectionisme houdt in tegenstelling tot authenticiteit geen rekening met de mogelijkheden en beperkingen van de persoon. Perfectionisme gaat voortdurend over de grenzen heen van wat kan en nodig is. Authenticiteit daarentegen bewaakt de grenzen van wat kan en nodig is en kanaliseert op deze wijze de energie voor het ontstaan van meesterschap.

Meesterschap is niet gericht op veel dingen goed doen –wat bij perfectionisme vaak het geval is- meesterschap is de keuze om een paar zaken excellent te doen! Perfectionisme ontstaat dikwijls vanuit het gevoel niet goed genoeg te zijn. Maar dat is niet de drive die leidt tot meesterschap. Meesterschap komt voort uit het besef en de acceptatie dat ik alleen kan doen wat binnen mijn eigen mogelijkheden ligt. Hieruit vloeit voort dat ik anderen nodig heb om tot meesterschap te komen.

“Meesterschap is de keuze om een paar zaken excellent te doen…

Een streven naar meesterschap zonder oog voor verbondenheid leidt tot begrensde kwaliteit

Het is ongelooflijk wat voor prestaties een individu kan leveren. Het niveau van de prestatie zal echter voor een groot deel worden bepaald door invloeden vanuit de omgeving. Is de organisatie in staat om regels, processen en systemen ondersteunend te laten zijn aan de medewerkers?

Streven naar meesterschap zonder dat het systeem er om heen klopt, leidt tot frustratie. Hebben leidinggevende vertrouwen in de kwaliteiten van medewerkers en laten ze dat ook blijken in het geven van verantwoordelijkheden of het maken van afspraken? Krijgen medewerkers de ruimte om te ‘spelen’ met hun talenten en worden ze uitgedaagd om creatief met problemen om te gaan? Verbondenheid is nodig om meesterschap te laten gedijen. Meesterschap is het resultaat van een synergie die plaats vindt tussen meerdere mensen die hetzelfde doel nastreven.

Streven naar meesterschap zonder dat het systeem er om heen klopt, leidt tot frustratie

We hebben anderen nodig om onze blinde vlekken en valkuilen te ontdekken en dicht bij onze unieke kwaliteiten en kracht te blijven. We hebben aanmoediging en correctie nodig om beter te worden in de dingen die we doen. En we hebben leiders nodig die ons niet gebruiken als een instrument om een doel te bereiken, maar die ons zien als medewerkers die waardevol en van betekenis is. Als deze uitingen van verbondenheid afwezig zijn, dan wordt de groei van de kwaliteiten en mogelijkheden van medewerkers ernstig begrensd. Het streven naar meesterschap zal dan niet leiden tot de gewenste resultaten.

Reflectievragen

De volgende vragen zijn bedoeld om jezelf als leider op dit gebied te onderzoeken

1. Herken je (de neiging tot) perfectionisme in je leiderschap? Wat voor invloed heeft dit op de kwaliteit van geleverde producten en diensten? Wat zegt dit over je authenticiteit?
2. Hoe ben je als leider bezig om verbondenheid te creëren met en tussen medewerkers? Op welke wijze geef je in concreet gedrag blijk van vertrouwen in hun mogelijkheden, het vinden van creatieve (dus niet jouw) oplossingen en het dragen van eigen verantwoordelijkheden?
3. Welke afspraken, regels, processen of systemen binnen de organisatie helpen en dagen je uit om kwaliteit te leveren en resultaten te bereiken?
4. Welke afspraken, regels, processen of systemen binnen de organisatie frustreren en belemmeren je om kwaliteit te leveren en resultaten te bereiken?
5. Hoe motiveer en ondersteun jij collega’s en medewerkers in hun groei naar meesterschap?

© CC Excellence. Bron: deze tekst is afkomstig uit de studiegids voor de Post Hbo Leergang Excellent Leiderschap.